Chuyện của M và T
Tuần này có 2 thí dụ hay (đã đến Hexagon), phản ánh được tình hình học cấp 2, 3 của nhiều bạn học giỏi ở HN.
Bạn NM, vừa nhận học bổng vào Hwa Chong Institution năm 2023, sau khi trải nghiệm ở ba môi trường giáo dục khác nhau: tư thục, quốc tế, và chuyên. DNM đã học ở một trường tư (liên cấp) đến hết lớp 6, theo hệ Cambridge. Đến lớp 7 thì sang Delta Global School (DGS), vì trường cũ không đủ tốt cho cấp học cao hơn, và học sinh giỏi dần chuyển đi. Lý do quan trọng hơn: M được cấp học bổng ở DGS. Sang DGS bạn ấy yêu thích môi trường học tập, có tính khai phóng, toàn diện, nhiều bạn giỏi ngang trình độ.
Bữa ăn buffet trưa nhiều món, và rất ngon.
Ngoại khóa đa dạng, nhiều câu lạc bộ: nhảy zumba, yoga, nghệ thuật, nhiếp ảnh, hip-hop, và lập trình.
Nhiều bạn học tuyệt vời, thông minh, nhanh nhẹn, tài năng.
Môi trường học gần như bằng tiếng Anh hoàn toàn. Giáo viên tiếng Anh, và các môn khác rất tuyệt vời. Nhiều trò chơi, học toán nhẹ nhàng, học khoa học thú vị.
Máy tính, máy đọc sách tốt, và đầy đủ cho học sinh.
Từ năm lớp 8, NM có ý định thử sức ở môi trường chuyên, vì mong muốn học ở nơi có tính thử thách hơn về toán và khoa học. DGS chưa hoàn thành thủ tục về IB, và chuyển sang dạy AP. NM tự đọc sách, tài liệu rất nhiều ngoài việc học một lịch ôn thi chuyên 2 buổi/tuần.
Hành trình học tập của NM qua các môi trường
Là học sinh trong môi trường quốc tế, NM vẫn thi đỗ vào chuyên Lý của KHTN, và chuyên Lý SPHN. Cuối cùng bạn chọn KHTN. NM không thấy việc học ở trường chuyên là phù hợp; nói đúng hơn là NM thấy rất chán. Người từng học môi trường kiểu QT và sang chuyên thì thấy chán, chán theo cách thế nào lại là chuyện dài dài. Ngắn gọn nhất thì: học kiểu áp đặt, học chay, ít tương tác giữa học sinh hơn so với môi trường quốc tế, vì câu lạc bộ, biểu đạt cá nhân ít. Học toán và khoa học ít liên kết với thực tế, ít mô hình, ít thực nghiệm. Thể dục, thể chất qua loa. NM tìm đường đi, và may mắn nhận được học bổng IB 3 năm tại Hwa Chong Institution.
Dân học trường chuyên thường nghĩ môi trường chuyên ta đây là nhất thiên hạ; đám học trường QT toàn đứa học dốt. Mấy quan niệm kiểu tổng quát thế bây giờ có nhiều phản thí dụ rồi. Với một người vừa học trường quốc tế, quay lại trường chuyên chỉ nửa học kỳ đã thấy chán ngắt. Thế hệ phụ huynh 8X mang tư duy cởi mở, và chọn đường khai phóng cho con trẻ tăng dần lên.
Hai là trường hợp của MT, học chuyên AMS từ cấp 2, giải Tp môn Toán lớp 9, và 11. Học toán quá nhiều và còn ít thời gian cho tiếng Anh, Lý, Hóa như MT thì ở HN ko phải hiếm. Ở trên trường thì tất nhiên điểm số của MT vẫn "tốt" đến mức ảo (too good to be true). MT ko có biết gì về môi trường tương tự như DGS, thành ra cũng không so sánh được. Sức học của MT tất nhiên là xuất sắc, nhưng dành ít thời giờ ở giai đoạn cấp 2 cho Lý, Hóa, Anh thì sau này bù ko kịp. Hai môn Cambridge của MT chỉ thiếu 2% và 3% để lên A* và A.
Lối học nặng về biến đổi đại số, tính toán phức tạp (thay vì học sang khái niệm, và thực tế, mô hình, thí nghiệm) ở cả 3 môn Toán, Lý, Hóa ở các trường VN, và đặc biệt trong nhóm học sinh giỏi là một nét xấu xí, tréo ngoe với thông lệ ở các nước tiên tiến. Hướng lựa chọn tốt hơn cho MT có lẽ như sau
Đề cao môn toán quá đà, học lệch kéo dài trong nhiều năm cấp 2 là những biểu hiện lệch chuẩn so với giáo dục thế giới, nếu không muốn nói là sự tha hóa. Những điểm không hay của hướng học chuyên sẽ bộc lộ lúc học ở bậc tiếp theo: đại học, đặc biệt là những trường cỡ top 100 thế giới. Những người ngấm hậu quả đầu tiên (nếu có) sẽ không mang thất bại đi khoe. Báo chí, phụ huynh thì tất nhiên chỉ khoe con tôi đỗ vào trường X, học bổng N tỉ. Vậy giải pháp như thế nào? Chọn đường đi ra sao?